Podobnie jak w przypadku innych starożytnych miast, również artefakty archeologiczne znalezione w Efezie można oglądać w różnych miejscach na całym świecie. Znaleziska wydobyte w latach 1867–1905 przewieziono do British Museum, a Muzeum Efeskie w Wiedniu prezentuje liczne artefakty odkryte w latach 1896–1906, kiedy siedem austriackich ekspedycji archeologicznych przywiozło znaleziska do Wiednia. Na szczęście liczne artefakty można obecnie oglądać w Muzeum Efeskim w Selçuku, niedaleko ruin samego Efezu.

Powodem, dla którego austriaccy archeolodzy mogli przewieźć znaleziska z pierwotnej lokalizacji do Wiednia, było porozumienie pomiędzy Imperium Osmańskim a Austrią. Abdul Hamid II, ówczesny sułtan osmański, ofiarował hojny prezent cesarzowi Franciszkowi Józefowi: kilka odkrytych starożytnych przedmiotów podarowano Domowi Cesarskiemu, co umożliwiło ich wyeksportowanie do zbiorów w Wiedniu.

Okręty austriackiej marynarki wojennej przywiozły następnie kilka transportów znalezisk archeologicznych do Wiednia, gdzie były tymczasowo składowane i okazjonalnie wystawiane w świątyni Tezeusza w Volksgarten. Do tych niesamowitych skarbów zaliczają się płaskorzeźby Monumentu Partyjskiego, posągi tzw. Czterech Cnót Celsusa, posąg sportowca z brązu oraz fragmenty architektoniczne z oktagonu, teatru i Środkowej Bramy Portowej.

Eksport antyków z Turcji został ogólnie zakazany wraz z ogłoszeniem tureckiej ustawy o antykach z 1907 roku; w konsekwencji Wiedeń nie miał już otrzymywać takich znalezisk. Po wielu latach przechowywania kolekcji w różnych prowizorycznych miejscach, w grudniu 1978 roku w końcu otwarto Wiedeńskie Muzeum Efeskie w dzisiejszej formie w części Neue Burg kompleksu pałacowego Hofburg. Poniżej przyjrzymy się wystawionym tam znaleziskom z dzielnicy portowej Efezu, ze szczególnym uwzględnieniem artefaktów z Łaźni Portowych i Gimnazjonu Verulanusa.

Kroczący poeta

Idealny portret „Kroczącego Poety”, rzymski, koniec I wieku n.e., według klasycznego oryginału z V wieku p.n.e., wykonany z marmuru, z Sali Marmurowej Gimnazjonu Portowego w Efezie. Ten uderzający portret starca z krótkimi kręconymi włosami i gęstą brodą przedstawia anonimowego poetę, który ma wiele wspólnego z posągiem tzw. Kroczącego Poety znajdującego się obecnie w Luwrze. Ten idealny portret przedstawia niespokojnie wędrującego śpiewaka z rozchylonymi ustami, o czym świadczą znane z rzymskich kopii portrety Temistoklesa i Pindara. Portret ten prawdopodobnie stanowił część pierwotnego wystroju tzw. Sali Marmurowej w Gimnazjonie Portowym, datowanej inskrypcją na okres późnoflawijski.

Brązowy posąg sportowca

Brązowy posąg sportowca. Po ćwiczeniach i zawodach sportowych w palestrze zawodnicy oczyszczali się z oliwy i kurzu za pomocą tzw. strygila, czyli zakrzywionej skrobaczki. Posąg z brązu przedstawia młodego mężczyznę, który kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki oczyszcza się utraconym obecnie strygilem. Cała uwaga młodzieńca skupiona jest na tej czynności. Posąg, zrekonstruowany z 234 fragmentów, został znaleziony w palestrze Gimnazjum Portowego w Efezie. Jest on kopią z czasów rzymskich, wzorowaną na zaginionym oryginale greckim z końca IV wieku p.n.e. Posągu nie można z całą pewnością przypisać żadnemu greckiemu artyście, jednak dalsze rzymskie kopie w marmurze oraz reprodukcje w formie płaskorzeźby umieszczane na powierzchniach glinianych i kamiennych świadczą o dużej popularności tego motywu.

Sfinks pożerający chłopca

Sfinks pożerający chłopca, kopia dzieła z okresu rzymskiego, II w. n.e. znalezionego w Sali Marmurowej Gimnazjum Portowego, według greckiego oryginału z ok. 440 r. p.n.e. Przedmiot wystawiony w muzeum w Wiedniu to model gipsowy autorstwa A. Rainbauera z 1959 roku. Archeolodzy zdołali zrekonstruować dwie identyczne grupy przedstawiające sfinksa pożerającego chłopca na podstawie ponad 70 zachowanych fragmentów, które znajdują się obecnie w Wiedniu i Londynie. Przedstawienie nawiązuje do mitu, jakoby sfinks strzegł wejścia do greckiego miasta Teby i zabijał podróżnych, którzy nie byli w stanie rozwiązać jego zagadki. Wzorem dla tej grupy jest detal z chryzelefantynowego posągu Zeusa w Olimpii, jednego z Siedmiu Cudów Starożytnego Świata. Około 440 roku p.n.e. słynny rzeźbiarz Fidiasz ozdobił taką grupą podłokietnik tronu Zeusa.

Głowa Hermesa

Głowa Hermesa, interpretacja rzymska, II wiek n.e., znaleziona w 1896 roku w pobliżu propylonów Gimnazjum Portowego w Efezie, na podstawie greckiego oryginału, wykonanego z marmuru. Skrzydła identyfikują to młodzieńcze bóstwo jako Hermesa, posłańca bogów, a jego twarz otaczają słynne loki. Jest to interpretacja rzymska głowy posągu Herkulesa wykonanego przez greckiego rzeźbiarza Polikleta w drugiej połowie V wieku p.n.e. Choć skrzydła zmieniają tożsamość postaci, a zmianie uległa również odwrócona głowa i koncepcja fryzury, kopia ta z wczesnego okresu dynastii Antoninów wyraźnie nawiązuje do klasycznego modelu z brązu.

Głowa bogini

Głowa bogini, rzymska, I wiek n.e., wzorowana na greckim modelu z ok. 460 r. p.n.e., wykonana z marmuru, znaleziona w Sali Marmurowej Gimnazjonu Portowego w Efezie. Głowa ta należy do posągu niezidentyfikowanej bogini; niestety, żaden z zachowanych egzemplarzy tego typu – zwanego „Candia” od jednego z najstarszych egzemplarzy odkrytych na Krecie – nie zachował cechy pozwalającej na jego identyfikację przez archeologów. Jednak duża liczba zachowanych starożytnych kopii sugeruje, że wszystkie te posągi są oparte na dobrze znanym modelu greckim z okresu klasycznego.

Godło mozaikowe

Godło mozaikowe, późnoantyczne, VI wiek n.e., wykonane z marmuru, wapienia, szkła i cegły, z późnoantycznych domów perystylowych w Gimnazjonie Portowym w Efezie. To wyjątkowe godło centralne przedstawiające kupidyna jadącego przez morze rydwanem (bigą) ciągniętym przez delfiny jest rzadkim przykładem późnoantycznej mozaiki z Efezu. Oprócz lokalnych kamieni artysta wykorzystał tessery wykonane z cegły i szkła. Emblemat pierwotnie pełnił funkcję środka dużej mozaiki podłogowej, która zdobiła główne pomieszczenie publiczne prywatnego domu w późnoantycznej metropolii. V i VI wiek n.e. to lata świetności takich rezydencji mieszkalnych wzniesionych w palestrze dawnego Gimnazjonu Portowego w Efezie. Zostały one zniszczone i opuszczone na początku VII wieku.

Herakles walczący z centaurem

Herakles walczący z centaurem, okres hellenistyczny lub rzymski, z brązu. Posążek znaleziono w Sali Marmurowej Gimnazjonu Portowego. Przedstawienia bohaterskich bitew były popularne w całej starożytności, ale motyw Heraklesa chwytającego kopyto centaura jest niezwykły. Okrągły otwór na szczycie sękatego pnia drzewa wskazuje, że pełnił on funkcję luksusowego świecznika. Nie mamy jednak pewności, czy drzewo stanowiło część oryginalnej kompozycji, ponieważ zarówno oryginalny cokół grupy, jak i niektóre inne elementy zaginęły. Zostały one zastąpione po odkryciu grupy pod koniec XIX wieku.

Głowa satyra grającego na piszczałce

Głowa satyra grającego na piszczałce, rzymska, II w. n.e., według greckiego modelu z IV w. p.n.e., wykonana z marmuru, znaleziona w propylonie Gimnazjonu Portowego w Efezie. Głowa należy do młodego satyra, mitycznej istoty o ciele człowieka i kozich nogach. Satyr gra na flecie, którego fragmenty można dostrzec na jego zaciśniętych ustach. Powierzchnia tej fragmentarycznej głowy jest matowa i miejscami przebarwiona; artefakt prawdopodobnie uległ zniszczeniu w wyniku pożaru, który strawił także propylon, wejście do Gimnazjonu Portowego. Razem z głową satyra archeolodzy odnaleźli fragmenty jego rąk ściskających piszczałkę oraz stopę na cokole. Inspiracją dla powstania posągu satyra grającego na piszczałce był prawdopodobnie grecki model, który był często kopiowany w czasach Cesarstwa Rzymskiego.

Podstawa i lampa z pięcioma dyszami

Podstawa i lampa z pięcioma dyszami, rzymska, I w. n.e., wykonana z brązu, znaleziona w Sali Marmurowej Gimnazjonu Portowego w Efezie. Ten bogato zdobiony obiekt z brązu został złożony z szesnastu oddzielnie odlanych części; warto zwrócić także uwagę na ślady srebrnych inkrustacji. Podwójne popiersie przedstawia Herkulesa w welonie, podczas gdy Omfale przywdziała lwią skórę. Jest to obraz oparty na micie opowiadającym, jak bohater musiał wymienić swoje atrybuty bojowe z królową lidyjską, otrzymując w zamian jej kądziel. Fakt, że w pobliżu lampy znaleziono płaskorzeźby przedstawiające leżącego Herkulesa, na którego czekają dwa amorki, oraz Harekliskoi (herkulesowi młodzieńcy), sugeruje, że mogły one pasować do siebie, ale nie mamy na to pewnego dowodu. Z zachowanych fragmentów zrekonstruowano lampę o pięciu dyszach, uzupełniając brakujące elementy. Porównywalne obiekty odzyskane z miast pogrzebanych przez erupcję Wezuwiusza sugerują, że Rzymianie często używali takich ogromnych kandelabrów kolumnowych.

Chłopiec z egipską gęsią

Chłopiec z egipską gęsią, rzymski, II w. n.e., według greckiego oryginału z III w. p.n.e., wykonanego z marmuru, znaleziony w Sali Marmurowej Gimnazjonu Portowego. Ten niezwykle realistyczny posąg został złożony z niezliczonych fragmentów: dziecko siedzące na podłodze patrzy na wyimaginowanego odpowiednika i wyciąga prawą rękę. Bezmyślnie opiera się na swoim ulubionym ptaku, którego pióra identyfikują go jako małą egipską gęś. Starożytne źródła pisane odnotowują niezwykle podziwianą grupę z brązu przedstawiającą chłopca z gęsią w sanktuarium Asklepiosa na greckiej wyspie Kos. Przypisano go rzeźbiarzowi Boetusowi z Chalcedonu i mógł służyć jako model dla tej grupy znalezionej w Efezie.